Het is geen geheim dat gasprijzen aanzienlijk zijn gestegen in de afgelopen paar jaar. Je hebt het zelf vast ook gemerkt in de winter — we zijn toch geneigd om de verwarming iets eerder uit te zetten en in plaats daarvan een extra dikke trui aan te trekken. Op zich niks mis mee, maar toch kregen in 2022 veel Nederlandse huishoudens torenhoge energierekeningen op hun mat.
Gelukkig is er in 2023 het prijsplafond (ook wel energieplafond) — een initiatief van de overheid om deze schrikwekkend hoge rekeningen in toom te houden. Je zal er dit jaar al baat bij hebben gehad, maar ja, winter is coming. Daarom is het goed om je kennis wat op te frissen. In dit artikel leggen we je uit wat het prijsplafond is en wat jij er deze winter aan hebt.
Wat houdt het prijsplafond voor gas in 2023 in?
Sinds een paar jaar terug bevinden we ons in een energiecrisis. Dat komt door verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld de pandemie. Wereldwijd werd er minder energie verbruikt, en daarom werd er ook minder opgewekt. In 2021 gingen we razendsnel weer terug naar ons normale energieverbruik, maar het aanbod liep achter, waardoor prijzen aanzienlijk stegen.
Ook de Russisch-Oekraïense oorlog heeft een enorme impact gehad op gasprijzen, sinds veel gas in Europa geproduceerd werd in Rusland. Na de start van de oorlog stopten veel Europese landen, waaronder Nederland, met het inkopen van Russisch gas. Daardoor zagen we een nog grotere toename in gasprijzen.
Om de alsmaar stijgende energieprijzen betaalbaar te houden voor Nederlandse huishoudens, introduceerde de overheid in 2023 het prijsplafond voor gas en stroom. Dankzij dit plafond betaal je per kWh stroom en kuub gas een maximaal bedrag dat de overheid heeft bepaald. Daar zitten wel wat voorwaarden aan vast, waar we later verder in duiken. Eerst nemen we een kijkje naar de cijfers — hoeveel betaal je in 2023 nou voor gas en stroom onder het prijsplafond?
Hoe hoog is het prijsplafond voor gas in 2023?
Voor gas is het prijsplafond €1,45 per m³ verbruik. Volgens het NIBUD (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) verbruikt het gemiddelde Nederlandse huishouden 1.200 m³ gas per jaar. Doen we even een snelle rekensom (1.200 x 1,45), dan kom je uit op maximaal €1.740 per jaar aan gaskosten zolang je onder het gemiddelde valt.
Hoe hoog is het prijsplafond voor stroom in 2023?
Voor stroom is het prijsplafond in 2023 €0,40 per kWh verbruik. Als we weer de cijfers van het NIBUD hanteren, verbruikt het gemiddelde Nederlandse huishouden zo’n 2.800 kWh stroom per jaar. Vermenigvuldig dat verbruik weer met het plafond (2.800 x 0,40), en je komt uit op maximaal €1.120 per jaar.
Prijsplafond voor stroom: €0,40 per kWh
Prijsplafond voor gas: €1,45 per m³
Prijsplafond kosten 2023
Tel je dus de gemiddelde gas- en stroomkosten onder het plafond bij elkaar op (1.740 + 1.120), dan kom je uit op €2.860 aan energiekosten per jaar. Voor sommige huishoudens zal dat meevallen, terwijl het voor anderen erg hoog is.
Toch geldt voor iedereen hetzelfde; je zal waarschijnlijk meer hebben betaald zonder het bestaan van het prijsplafond. Het is echter wel belangrijk om bekend te zijn met de voorwaarden van het systeem zodat je weet hoeveel je kan verbruiken en niet over je limiet te gaan.
Prijsplafond voor gas per maand
Het prijsplafond geldt niet voor al je verbruik. Er zit namelijk een max aan van 2.900 kWh stroom en 1.200 m³ gas over het jaar — dus ongeveer de Nederlandse gemiddeldes plus wat extra stroom. Verbruik je in het jaar meer dan dat? Dan betaal je voor elke kWh stroom en m³ gas boven dat limiet het normale tarief dat je hebt afgesproken met je energieleverancier.
Dat jaarlijkse limiet wordt verder opgedeeld in maanden — ook wel je verbruikersprofiel genoemd. Omdat de wintermaanden een stuk duurder zijn, mag je in deze maanden logischerwijs ook meer verbruiken zonder het plafond te ontstijgen.
In het figuur hierboven zie je het prijsplafond voor gas per maand. Heb je in februari bijvoorbeeld meer dan 188 m³ gas verbruikt? Dan had je voor elke extra kuub gas verbruik die maand je normale tarief betaald. Dit extra verbruik wordt dus niet uit je ‘potje’ voor de volgende maand gehaald — je wilt natuurlijk in december wat over hebben!
Prijsplafond voor stroom per maand
Je limiet per maand voor stroom ziet er iets anders uit. Hoewel je ook hier in de wintermaanden meer mag verbruiken, is het iets gelijker verspreid over het jaar. Je verbruikt dan ook altijd aardig wat stroom — de TV gaat natuurlijk ook in de zomer gewoon aan.
Verder gelden voor stroom dezelfde regels als voor gas. Ga je boven je maandelijks verbruik? Dan betaal je voor elke extra kWh je normale tarief.
Wat betekent het prijsplafond voor gas in 2023 voor jou?
De impact van het prijsplafond hangt natuurlijk enorm af van jouw situatie. Huishoudens met een warmtepomp zullen bijvoorbeeld weinig tot geen gas verbruiken, maar wel een stuk meer stroom dan gemiddeld. Die kunnen niet hun limiet aan gas inruilen voor meer stroomverbruik, en zullen zo minder baat hebben bij dit systeem dan het gemiddelde Nederlandse huishouden.
Het tegenovergestelde is ook waar. Als je in een slecht geïsoleerd (vaak ouder) huis woont, zal het in de wintermaanden een stuk kouder worden. Dat betekent vaker de verwarming aan, en dat betekent meer gas verbruik. In dat geval kan het plafond tot 1.200 m³ een erg groot verschil maken!
Heb je thuis een slimme meter? Dan wordt het een stuk makkelijker om je eigen situatie in te zien. Kijk naar je energieverbruik door de maanden heen, en vergelijk dat met de verbruikersprofielen hierboven. Zit je daar onder? Dan ben je goed bezig! Als je er overheen gaat, is het tijd om eens goed te kijken naar je energieverbruik, en de tarieven die jij betaalt bij je energieleverancier.
Hoeveel had je in 2023 voor gas betaald zonder prijsplafond?
Sinds de eerder benoemde energiecrisis zijn vaste contracten wat zeldzamer (en duurder) geworden. Veel huishoudens hadden dan ook een variabel contract, en daarmee was je meestal erg duur uit.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat je in januari 2023 met een variabel contract gemiddeld wel €2,59 per m³ gas had betaald. Dat kruipt akelig dicht bij het dubbele van het prijsplafond. Voor stroom was het in diezelfde maand €0,67 per kWh stroom.
Logisch dus, dat veel Nederlandse huishoudens het prijsplafond als een soort nieuw standaard zien. Het alternatief is de torenhoge variabele prijzen, toch? Nou, dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Met dynamische prijzen zat je namelijk gemiddeld onder het plafond in 2023.
Zo kan jij besparen op je stroom- en gaskosten
Het prijsplafond was dus een goede manier om te ‘besparen’ voor veel huishoudens. Echter zijn €0,40 voor een kWh stroom en €1,45 voor een kuub gas nog steeds vrij hoge prijzen. Met dynamische energie was je dit jaar een stuk goedkoper uit dan variabele contracten, én bleef je gemiddeld onder het energieplafond.
Laten we nog één keer wat rekenwerk doen. We vergelijken de gemiddelde dynamische prijzen met het prijsplafond en variabele prijzen om te zien hoe jij het goedkoopst uit was. Hiervoor kijken we naar de prijzen in de eerste 6 maanden van 2023.
Met een variabel contract betaalde je in de eerste helft van het jaar gemiddeld €0,52 per kWh stroom en €2,02 per m³ gas — beide hoger dan het plafond, en daarbij bevestiging dat het maar goed is dat het bestaat.
Met dynamische energie betaalde je beduidend minder. Als we dezelfde gemiddeldes nemen (januari t/m juni), betaalde je bij NextEnergy €0,31 voor stroom en €1,25 voor gas. Hoe komt het dat dynamische prijzen zo veel lager waren? Het antwoord ligt in risicomarges.
Het verschil tussen dynamische en variabele energiecontracten
Als jij een variabel contract afsluit, moet jouw energieleverancier een prijs vaststellen die meestal voor ongeveer een half jaar geldt. Omdat zij ook aan deze prijs vastzitten, moeten ze een inschatting doen van de prijs van energie over die periode waarmee ze alsnog winst blijven maken. Niet makkelijk, vooral niet in een energiecrisis. Daarom rekenen deze energieleveranciers risicomarges; extra kosten per kWh stroom en kuub gas die jij moet betalen zodat de leverancier geen verlies draait met de energie die ze voor jou inkopen.
Met dynamische energie betaal je de schommelende uurprijzen voor stroom en dagprijzen voor gas. Dat klinkt voor de meeste mensen in de eerste instantie wat spannend — wat als de prijzen ineens omhoog schieten? Kijk echter naar de dynamische prijsgeschiedenis en je ziet dat het dit jaar consistent onder het prijsplafond is gebleven!
Omdat je met een dynamisch energiecontract geen prijs afspreekt voor een langer termijn, hoeven er ook geen risicomarges worden gerekend. Wel zo eerlijk, toch?
Veelgestelde vragen over het prijsplafond gas 2023
Moet ik me aanmelden voor het prijsplafond?
Nee. Ieder huishouden in Nederland die hun energie krijgt van een leverancier met een vergunning van het ACM valt automatisch onder het energieplafond. De uitzondering zijn huizen met blokverwarming. Deze huishoudens krijgen als alternatief een financiële tegemoetkoming.
Komt er in 2024 ook een prijsplafond?
Nee. Het prijsplafond in de huidige staat, geldt alleen voor 2023. Wel is er een kans dat de overheid nieuwe, soortgelijke maatregelen introduceert voor 2024. Naar verwachting zal dit rond Prinsjesdag (19 september 2023) worden aangekondigd.
Ik krijg mijn jaarnota in het midden van het jaar — hoe werkt dat met het prijsplafond?
Stel dat je jouw energierekening op 1 juli 2023 krijgt. Je had tussen januari en juli 708m³ gas en 1.433 kWh stroom mogen verbruiken onder het prijsplafond (zie het verbruikersprofiel). Zat je daar onder? Dan betaal je dus maximaal de plafondprijzen. Voor alles wat buiten 2023 viel, of over je verbruikersprofiel heen ging, betaalde je de normale energietarieven die je hebt afgesproken met je energieleverancier.
Je hebt hierna nog 492m³ gas en 1.467 kWh stroom over voor de rest van 2023 onder het plafond, verdeeld over de maanden zoals je in het verbruikersprofiel kan zien. Voor je volgende jaarnota hanteert je energieleverancier dus hetzelfde principe: voor al het verbruik in 2023 dat binnen je verbruikersprofiel past, betaal je maximaal de plafondprijzen.
Mijn jaarnota komt in het midden van de maand — hoe werkt dat met het verbruikersprofiel?
Je verbruikersprofiel wordt eigenlijk nóg nauwkeuriger verdeeld in dagverbruik. Dit is gelukkig niet een limiet waar jij je aan hoeft te houden. Dit dagverbruik wordt enkel gebruikt door jouw energieleverancier om uit te rekenen op hoeveel kWh stroom en m³ gas jij recht had onder het prijsplafond. Liep jouw contract tot 10 juli? Dan valt ongeveer 53 kWh stroom en 6m³ gas in juli onder het prijsplafond.
Onder het prijsplafond blijven?
Erg handig dus, dat prijsplafond. Toch is het fijner om er onder te blijven. Hieronder bereken je jouw persoonlijke aanbod bij NextEnergy, en kan je al snel beginnen met besparen met dynamische energie.
