Stadsverwarming zorgt voor het verwarmen van woningen in stedelijke gebieden als alternatief voor gas. En steeds meer huishoudens maken hier gebruik van. Maar wat is het precies en hoe werkt het? In dit artikel beantwoorden we vijftien veelgestelde vragen over stadsverwarming. We leggen onder andere uit wat het is, hoe het werkt, en wat de voordelen en nadelen zijn.
1. Wat houdt stadsverwarming in?
Warmtedistributie voor (een groot deel van) een stad wordt stadsverwarming genoemd. Andere benamingen zijn ‘stadswarmte’ of ‘warmtenet’. Het is een collectief warmtesysteem waarbij warmte centraal wordt opgewekt en via een ondergronds netwerk van leidingen naar een blok of buurt met stadswoningen wordt geleid.
Waar elk huis of gebouw normaal gesproken een eigen cv-ketel heeft, wordt bij stadsverwarming de warmte op één centrale locatie geproduceerd en gedeeld met meerdere gebouwen. Dit zorgt voor meer efficiëntie en minder onderhoud voor de gebruikers.
Goed om te weten: een appartementencomplex dat de verwarming gezamenlijk gebruikt, heet ook al een warmtenet.
2. Hoe werkt stadsverwarming?
Stadsverwarming werkt door restwarmte te gebruiken van industriële processen. Dit kan bijvoorbeeld een datacenter zijn, een fabriek of warmte afkomstig van het verbranden van biomassa. Wanneer de vraag hoger ligt, kan de warmte ook met stroom of gas worden opgewekt.
De warmte wordt in de vorm van warm water via geïsoleerde pijpleidingen van een centrale warmtebron, het warmteoverdrachtsstation, naar de woningen op het warmtenet geleid. Bij de woning komt het warme water aan bij de warmtewisselaar die de warmte uit het water haalt en deze levert aan het verwarmingssysteem. Het afgekoelde water stroomt vervolgens terug naar het warmteoverdrachtsstation om opnieuw opgewarmd te worden.
3. Hoe ziet de meterkast eruit bij stadsverwarming?
De meterkast van een woning met stadsverwarming verschilt van die met een cv-ketel. In plaats van een gasmeter heb je een soort van afleverset die bestaat uit verschillende componenten. Hierbij moet je denken aan diverse leidingen om het warme water van en naar je woning te brengen, maar ook een warmtemeter. Deze meter houdt je verbruik bij dat je op je energierekening terugziet, uitgedrukt in Gigajoule (GJ).
Het kan ook zijn dat er twee losse meters aanwezig zijn. Eén voor de warmwaterkraan, uitgedrukt in m³, en één voor de radiatoren, uitgedrukt in GJ.
4. Welke steden hebben stadsverwarming?
Momenteel wordt stadsverwarming toegepast in (delen) van een aantal steden in Nederland. Dit zijn onder andere Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Arnhem, Nijmegen, Leiden, Breda en Tilburg. In elke stad is er slechts één aanbieder van stadswarmte.
5. Wat zijn de voordelen van stadsverwarming?
Een aansluiting op stadsverwarming biedt je diverse voordelen. Dit zijn er een aantal:
- Duurzaam: Stadsverwarming is vaak duurzamer. Doordat je de restwarmte van de industrie gebruikt, hoeven we minder gas te produceren.
- Gemak: Omdat de installatie van losse cv-ketels niet nodig is, is stadsverwarming onderhoudsvriendelijker. Het onderhoud wordt geregeld door de warmteleverancier.
- Toekomstbestendig: De Nederlandse overheid wil dat alle huishoudens in 2050 van het gas af is. Warmtenetten kunnen helpen om dit verduurzamingsproces te versnellen.
6. Wat zijn de nadelen van stadsverwarming?
Hoewel stadsverwarming veel voordelen biedt, zijn er ook een aantal nadelen te benoemen. Dit zijn ze:
- Geen keuze: Bij stadsverwarming kun je niet kiezen tussen leveranciers, omdat er vaak slechts één partij per stad verantwoordelijk is voor stadswarmte. Overstappen naar een andere warmteleverancier is dus ook niet mogelijk.
- Afhankelijkheid van het netwerk: Als er storingen of problemen optreden in het centrale systeem, hebben alle gebruikers geen verwarming of warm water. Tenzij de verwarming bij jou niet werkt en bij de buren wel. Dan is er iets mis met de installatie in jouw woning.
- Beperkte opties: Alleen woningen die zijn aangesloten op de installatie kunnen stadswarmte gebruiken. Bovendien hebben deze woningen vaak geen gasaansluiting, dus de opties zijn beperkt.
- Gekoppeld aan gasprijs: De prijs voor stadswarmte is gekoppeld aan de gasprijs. Stijgt de prijs voor gas? Dan stijgen de tarieven voor stadswarmte ook.
7. Wat zijn de kosten van stadsverwarming?
De kosten van stadsverwarming bestaan uit een vast maandbedrag (onder andere voor transport, service en onderhoud) en een variabel bedrag op basis van je verbruik.
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) bepaalt het maximale tarief voor warmte via de Warmtewet. Huishoudens die zijn aangesloten op een warmtenet betalen in 2025 maximaal € 43,79 per gigajoule (GJ) voor hun warmte, inclusief btw. Dit is bijna € 3 minder dan in het jaar ervoor.
8. Is stadsverwarming inclusief elektriciteit?
Nee, stadsverwarming is enkel bedoeld voor de levering van warmte via warm water. Elektriciteit voor bijvoorbeeld elektrisch koken en verlichting moet je via een aparte energieleverancier regelen, zoals NextEnergy.
9. Is stadswarmte goedkoper dan gas?
Op papier zou je met stadsverwarming nooit meer geld kwijt moeten zijn dan wanneer je je huis zou verwarmen met gas. Dit is gegarandeerd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM) via het zogenaamde 'Niet-Meer-Dan-Anders'-principe, waarbij de maximale tarieven voor warmtenetten zijn vastgesteld.
Toch blijkt dit in de praktijk niet altijd het geval te zijn. Na de energiecrisis van een paar jaar geleden zijn de gasprijzen weer gedaald, terwijl de vaste kosten voor stadsverwarming veel hoger blijven dan die voor gas. Hierdoor waren huishoudens die zijn aangesloten op het warmtenet in 2024 gemiddeld € 535 duurder uit. Bovendien liggen de warmtetarieven in Nederland vaak een stuk hoger dan in andere landen. Stadswarmte is dus niet per se goedkoper dan gas. Uiteraard spelen factoren zoals je warmteverbruik, de mate waarin je woning goed geïsoleerd is en de regio waarin je woont ook een rol bij de uiteindelijke kosten.
10. Is stadswarmte duurzaam?
Stadswarmte kan een duurzaam alternatief voor gas zijn, omdat de restwarmte van de industrie, die normaal gesproken verloren gaat, wordt gebruikt om gebouwen te verwarmen. Deze hoeveelheid warmte is echter vaak niet voldoende om alle woningen van voldoende warmte te voorzien. Om aan de vraag te voldoen, moet er vaak bijgestookt worden. Vaak gebeurt dit met fossiele brandstoffen als aardgas. Dit maakt het systeem minder duurzaam.
11. Heb ik stadsverwarming?
Om te controleren of jouw woning is aangesloten op stadsverwarming, kun je contact opnemen met je gemeente of verhuurder. Een andere optie is om in huis te zoeken naar een (hybride) cv-ketel, boiler, geiser of warmtepomp. Heb je die niet? Dan gebruik je stadsverwarming.
12. Hoe kan ik gebruikmaken van stadsverwarming?
Je kunt alleen stadsverwarming gebruiken als er een warmtenet in jouw straat of wijk is aangelegd. Sterker nog, als dit inderdaad aanwezig is, ben je verplicht om stadswarmte te gebruiken. Indien er een nieuw warmtenet wordt aangelegd in de wijk waar je woont, mag je zelf kiezen wat je wilt gebruiken.
13. Stadsverwarming dichtdraaien, kan dat?
Als je bent aangesloten op een groot warmtenet, kun je in principe de hoofdkraan in je woning afsluiten. Hier zitten echter een aantal haken en ogen aan:
- Duur: Je woning afsluiten van het warmtenet kost veel geld, minimaal € 400. De leverancier moet namelijk niet alleen de installatie in je woning verwijderen, maar ook andere toebehoren. De totale kosten kunnen dus oplopen tot in de duizenden euro’s. Een alternatief is om je woning tijdelijk af te sluiten, maar dit kan vaak voor maximaal twee jaar.
- Alternatief zoeken: Je moet ook zoeken naar een alternatief voor stadsverwarming, zoals een warmtepomp of elektrische verwarming. Deze investering kost ook weer geld. Denk dus eerst goed na of afsluiten verstandig is.
14. Zijn zonnepanelen interessant bij stadswarmte?
Wanneer je stadswarmte gebruikt, heb je (bijna) geen gas meer nodig, maar stroom blijft wel noodzakelijk. Zonnepanelen kunnen dan een duurzame en interessante aanvulling zijn, omdat je zelf zonnestroom opwekt die je kunt gebruiken voor elektrische apparaten.
15. Is een dynamisch energiecontract interessant bij stadswarmte?
Een dynamisch energiecontract is zeker interessant als je stadswarmte gebruikt. Terwijl stadswarmte zorgt voor verwarming en warm tapwater, heb je nog steeds elektriciteit nodig voor andere huishoudelijke apparaten, verlichting en bijvoorbeeld je opladers.
Wil je meer weten over dynamische energie? Lees dan onze uitgebreide gids ‘Wat is een dynamisch energiecontract?’.
Voordelige energie afkomstig van 100% groene stroom
Het dynamische energiecontract van NextEnergy stimuleert je om elektriciteit te gebruiken op de momenten dat de prijs het laagst is, de dalmomenten. Bovendien verbruik je 100% groene stroom, afkomstig van windturbines en zonnepanelen, en draag je bij aan netstabiliteit.
Ben je benieuwd naar ons dynamisch energiecontract? Of wil je direct een contract afsluiten? Bereken dan direct je aanbod.
