Als jij je hebt verdiept in de wereld van dynamische energie zal je vast al bekend zijn met zogenaamde day-ahead prijzen, maar ben je ook bekend met de onbalansmarkt? We duiken in dit artikel dieper in wat onbalans is, wat het betekent voor ons stroomnet, en hoe jij ervan kan profiteren met een thuisbatterij.
Wat zijn day-ahead prijzen?
We beginnen even bij het begin, namelijk de day-ahead prijzen. Energieproducenten (dus niet leveranciers) wekken energie op, en bieden dat vervolgens aan op beurzen. Hier kunnen leveranciers deze energie inkopen tegen fluctuerende prijzen die vooral worden bepaald door vraag en aanbod. Deze prijzen worden een dag van tevoren bekend. Wordt er morgen veel zon verwacht? Dan kan je er op rekenen dat de prijzen lager zijn dan gemiddeld, en vice versa.
Met een traditioneel energiecontract kan je geen gebruik maken van deze fluctuerende prijzen, maar met een dynamisch energiecontract kan dat wel. Het resultaat? Grote besparingen voor jou. Echter kan je nóg meer besparen door in te spelen op onbalans op het stroomnet, en zo help je ook nog eens de rest van het land.
Hoe ontstaat energie onbalans?
Energieleveranciers kopen niet zomaar energie in, maar baseren hun inkoop op basis van het verwachtte verbruik van hun klanten. Wanneer die verwachting niet klopt, ontstaat er onbalans.
Stel dat jij een elektrische auto hebt waar je dagelijks in rijdt. Je hebt thuis een eigen laadpaal en maakt zelfs gebruik van slim laden — goed bezig! Op basis van jouw jaarlijks verbruik heeft jouw energieleverancier een beeld van hoeveel stroom er moet worden ingekocht op de beurs om jou altijd te voorzien van energie. En omdat je veel aan het opladen bent, kopen ze ook veel stroom in.
Ineens is je auto kapot, en de monteur kan pas over twee weken jouw auto repareren. Zeer vervelend. Jouw energieleverancier heeft hier natuurlijk geen weet van, en blijft stroom inkopen op basis van jouw geschatte jaarverbruik. Vermenigvuldig dit soort scenario’s over miljoenen huishoudens door heel Nederland, en je snapt wel waarom er soms verkeerde inschattingen worden gemaakt in het inkopen van energie.
Er ontstaat nu onbalans — de leverancier heeft te veel stroom ingekocht, en dat neemt ruimte in beslag op het stroomnet. Omdat deze stroom niet wordt doorgestuurd naar huishoudens, zit het ‘vast’ op het net. Dit kan tot netcongestie leiden, wat voor iedereen nadelig is. Dit is waar de onbalansmarkt in beeld komt, en waar je met een thuisbatterij van kan profiteren.
De onbalansmarkt
Om onbalans te voorkomen is het belangrijk dat stroom snel kan worden verkocht. Daarom kan deze energieleverancier hun ingekochte stroom aanbieden op de zogenaamde onbalansmarkt. De koper? Dat zijn vooral andere energieleveranciers die juist te weinig hebben ingekocht. In dit scenario worden twee problemen voorkomen:
- Het stroomnet komt weer in balans
- Niemand zit zonder stroom vanwege een verkeerde inschatting
Natuurlijk kan het voorkomen dat de meeste energieleveranciers teveel hebben ingekocht, en dat er niemand is om hun overschot over te kopen. Dat vormt niet alleen een groot netcongestierisico, maar biedt ook een kans — er is namelijk heel veel aanbod en juist weinig vraag. De overtollige stroom wordt nu tegen betaling aangeboden in de hoop dat iemand het overneemt. Oftewel: sla jij die stroom op en help je het net te balanceren? Dan krijg daarvoor betaald. Daar kon jij vroeger niet van profiteren, je had natuurlijk geen manier om die stroom op te slaan, tot de komst van de thuisbatterij.
Inspelen op de onbalansmarkt
Met een thuisbatterij word jij de redder in nood. Je helpt netcongestie tegen te gaan door wat af te nemen van het overvolle stroomnet en het op te slaan in jouw eigen batterij. Is er ineens veel vraag naar stroom en heb jij wat opgeslagen in jouw batterij? Dan kan je het juist weer verkopen en veel winst maken. Op de onbalansmarkt kunnen de stroomprijzen namelijk veel fluctueren, meer dan je gewend bent van de day-ahead markt.
Tussen oktober 2022 en september 2023 waren er bijvoorbeeld 969 momenten waarin de prijs binnen een kwartier met wel €0,50 per kWh veranderde. Een slimme thuisbatterij kan die momenten benutten door automatisch stroom op te slaan wanneer het zo goedkoop is, en weer door te verkopen wanneer de prijs stijgt. Had je in die periode een thuisbatterij met een vermogen van 5 kW en een opslagcapaciteit van 10 kWh? Dan had je in ieder van die kwartieren 1,25 kW kunnen opladen en zo ((969 x 1,25) x 0,50) €605 netto winst kunnen maken, alleen door piekuren op de onbalansmarkt te benutten.
Met een thuisbatterij sla je dus niet alleen stroom op. Het ontgrendelt de mogelijkheid om daadwerkelijk te handelen op de onbalansmarkt — geheel automatisch. Zo transformeer je jouw meterkast in een handelshuis én help je het stroomnet in balans te houden.
Het rendement van een thuisbatterij
Hoeveel je jaarlijks kan terugverdienen met een thuisbatterij ligt aan het vermogen en de capaciteit van jouw batterij. Naast de onbalanswinst hierboven, kan je rekenen op een besparing van ongeveer €0,12 per kWh. Een batterij met een capaciteit van 10 kWh zou op jaarbasis 3.900 kWh verhandelen, oftewel (3.900 x 0,12) €468 per jaar. Voeg de onbalanswinst daarbij op en je kijkt naar een terugverdientijd van ongeveer 9 jaar!
Sinds 2024 is het ook mogelijk om een BTW teruggave te krijgen op de aanschaf van jouw thuisbatterij. Zo krijg je tot wel €2.000 van jouw investering terug, en kijk je naar een terugverdientijd van 7 jaar.
Klaar voor een thuisbatterij?
Het klinkt misschien als future tech, maar thuisbatterijen zijn in andere delen van Europa, zoals Duitsland, de UK, België en Scandinavische landen, al de norm. Klaar om jouw huis klaar te maken voor een slimmere toekomst? Op onze thuisbatterijen pagina vind je het juiste model voor jou.
