Sinds een paar maanden worden vaste energiecontracten weer aangeboden door energieleveranciers. Voor veel Nederlandse huishoudens is dat echter niet de beste keuze, vooral niet als je wilt besparen op je energierekening. In dit artikel leggen we uit waarom een vast energiecontract in 2023 niet gunstig is.
1. Een vast energiecontract is minder nodig in 2023
Energieprijzen kunnen snel veranderen, dat heb je zelf vast ook gemerkt in 2021 en 2022. In beide jaren schoten de prijzen ineens omhoog vanwege COVID en de oorlog in Oekraïne. In beide gevallen kwam dat dus ook door een situatie waarin de vraag naar energie hoger was dan het aanbod.
We worstelen nog steeds met hogere energieprijzen dan vroeger, maar in 2023 was één verschil duidelijk: de stabiliteit van de prijzen. Als je kijkt naar de energieprijzen van de afgelopen 12 maanden, merk je dat ze in 2022 nog alle kanten op schommelden. In 2023 bleef alles echter een stuk stabieler. Dit was ook precies het moment dat traditionele energieleveranciers weer vaste contracten begonnen aan te bieden.
Zekerheid voor jou, of de energieleverancier?
Het is een vreemde situatie — je wilt een vast contract afsluiten voor meer zekerheid, maar ze worden niet aangeboden wanneer je die zekerheid juist het meest nodig hebt. Energieleveranciers bieden vooral vaste contracten aan wanneer zij zekerheid hebben dat ze geen geld gaan verliezen als ze een contract met jou afsluiten. Wanneer vaste contracten weer worden aangeboden, is het dus eigenlijk een teken dat traditionele energieleveranciers een stabielere periode verwachten.
Als je twee jaar geleden een vast contract had weten te bemachtigen was het een slimme zet geweest. Met de huidige stabielere energieprijzen ben je met een vast contract waarschijnlijk alleen maar duurder uit. Een eerlijker systeem is dus een energiecontract waarin je de daadwerkelijke, fluctuerende energieprijzen betaalt. Zo weet je zeker dat de prijzen eerlijk zijn én kan je profiteren van dalmomenten wanneer stroomprijzen dalen.
2. Een vast energiecontract is duurder
Je betaalt extra voor de zekerheid die een vast contract je geeft, en daardoor betaal je vrijwel altijd te veel. Natuurlijk zijn er uitzonderingen — als je in 2020 een vast contract had afgesloten voor 3 jaar, dan was je de afgelopen periode een stuk goedkoper uit. Helaas komen ook die contracten tot hun einde, en het energielandschap is sindsdien enorm veranderd.
Naast dat energieprijzen stabieler zijn geworden, zijn ze gemiddeld ook wat gedaald sinds vorig jaar. Dat wil niet zeggen dat we uit de energiecrisis zijn, maar de torenhoge prijzen van 2022 hebben we gelukkig nog niet terug zien komen in 2023. En daar profiteren energieleveranciers met vaste contracten van. De tarieven die ze aanbieden zijn namelijk laag vergeleken met vorig jaar, maar vergelijk ze eens met de daadwerkelijke energieprijzen van dit jaar, en je ziet meteen hoeveel je extra betaalt voor de zekerheid van een vast contract.
Wanneer je dynamische en vaste tarieven vergelijkt, vergeet dan niet het gemiddelde over een langere periode te nemen. Als je alleen naar de prijzen in de wintermaanden kijkt, dan lijkt het alsof je duurder uitkomt met een dynamisch energiecontract. Neem echter de zomermaanden erbij, en je ziet dat je gemiddeld een stuk minder betaalt met dynamische energie.
Om te vergelijken hebben we gekeken naar drie grote traditionele energieleveranciers, en de tarieven die ze aanbieden voor:
- Een vast contract van 1 jaar
- Met een verbruik van 3.000 kWh stroom en 1.450 m³ gas
- Een vast contract afgesloten in week 44 (tarieven kunnen dus veranderd zijn)
De vaste energieprijzen lijken laag als je ze vergelijkt met de enorm hoge prijzen van 2022. Vergelijk ze echter met de prijzen van dit jaar, en je bent toch te duur uit met een vast energiecontract. Daarnaast kan je ook niet profiteren wanneer de prijzen verder dalen — je zit immers vast aan je contract. Overstappen van een vast contract kan, maar dat is sinds 1 juni 2023 duurder geworden.
3. Aan een vast energiecontract zit je écht vast
De naam geeft het al weg, maar aan een vast contract zit je ook écht vast. Natuurlijk kan je nog steeds overstappen, maar sinds 1 juni 2023 is dat een stuk duurder geworden voor de klant, en een stuk aantrekkelijker voor de energieleverancier.
Sinds 1 juni 2023 is er namelijk een nieuwe regeling voor de opzegvergoeding die een energieleverancier mag rekenen wanneer jij vroegtijdig overstapt. Deze nieuwe opzegvergoeding is gebaseerd op het verlies van de energieleverancier. Laten we als voorbeeld een scenario schetsen.
Fred sluit een 3-jarig vast contract af bij een energieleverancier. Hij betaalt inclusief BTW maar exclusief energiebelasting €0,25 per kWh en €0,85 per m³. Zijn energieleverancier schat zijn verbruik op 2.900 kWh en 1.200 m³ per jaar.
Na 2 jaar vindt Fred een veel betere deal bij een andere leverancier. De energieprijzen zijn gedaald en daar wil hij natuurlijk van profiteren. Fred zou bij zijn nieuwe leverancier €0,15 per kWh en €0,70 per m³ betalen. Als Fred eerder overstapt mag zijn huidige energieleverancier een opzegvergoeding vragen op basis van het verlies dat ze zullen draaien door Fred zijn vroegtijdig vertrek.
Als Fred dus nog een volledig jaar (2.900 kWh en 1.200 m³ aan verbruik) uit had moeten zitten, wordt de opzegvergoeding daarop gebaseerd. De huidige energieleverancier berekent het verschil tussen hun prijzen en Fred zijn nieuwe prijzen, en vermenigvuldigt dat met het verbruik dat ze voor Fred hadden ingeschat. De opzegvergoeding wordt dan:
Fred zou in dit scenario in totaal dus €470 moeten betalen voor het vroegtijdig overstappen. Deze nieuwe regeling is geïntroduceerd om het aanbieden van vaste contracten weer aantrekkelijker te maken voor energieleveranciers, en dat lijkt te werken. Helaas is de klant meestal de dupe. Als we hetzelfde voorbeeld van Fred gebruiken was hij onder de oude opzegvergoedingsregeling €100 kwijt.
Je hoeft overigens niet zelf het rekenwerk te doen als je wilt overstappen van een vast contract. Neem contact op met jouw energieleverancier en ze moeten jou precies vertellen wat je huidige opzegvergoeding zou zijn.
Genoeg redenen om geen vast energiecontract te nemen dus. Denk je er toch nog aan, of ben je op zoek naar een alternatief? Hieronder beantwoorden we wat veelgestelde vragen over vaste energiecontracten.
Veelgestelde vragen over vaste energiecontracten
Is het verstandig om een vast energiecontract af te sluiten in 2023?
Niet als je het goedkoopst uit probeert te komen. In 2021 en 2022 was een vast energiecontract een goed alternatief geweest voor een variabel contract, maar toen werden ze niet of nauwelijks aangeboden. Sindsdien zijn energieprijzen wat stabieler geworden, en is een vast contract dus minder nodig. Vind je het niet erg om meer te betalen voor dat beetje extra zekerheid? Dan is een vast energiecontract wel een gepaste keuze.
Vast of variabel energiecontract in 2023?
Geen van beide! Dynamische energiecontracten waren in 2023 gemiddeld goedkoper dan zowel vaste als variabele energiecontracten. Hiervoor heb je echter wel een slimme meter nodig. Heb je die niet? Let dan goed op de periode waarin je een vast of variabel energiecontract wilt afsluiten. De tarieven van de meeste variabele energiecontracten worden gewijzigd op 1 januari en 1 juli. De variabele tarieven kunnen in november dus erg aantrekkelijk lijken, en twee maanden later aanzienlijk stijgen.
Wat gebeurt er als energieprijzen dalen terwijl ik een vast contract heb?
Dan zal je helaas een lange periode te veel betalen voor je energie. Het is per slot van rekening een ‘vast’ contract. Zoals eerder uitgelicht kan je ook veel kwijt zijn door vroegtijdig over te stappen van een vast contract.
Toch geen vast energiecontract?
Ben je klaar voor iets nieuws? Dynamische energie is goedkoper, slimmer, en eerlijker dan vaste of variabele energiecontracten. Hieronder bereken je snel en gemakkelijk jouw persoonlijke aanbod.
