Dit is hoe jouw thuisbatterij slim handelt in stroom

Hoe ontstaat onbalans op het net?

Achter de schermen wordt er heel veel gerekend, zowel door energieleveranciers als netbeheerders. Deze organisaties werken namelijk samen om onbalans op het net te voorkomen. Onbalans ontstaat wanneer de levering en afname van stroom niet in evenwicht is. Een energieleverancier koopt namelijk stroom in op basis van het verwachte verbruik van hun klanten. Dat verbruik is echter lastig in te schatten. Wat als een groot deel van hun klanten toevallig in dezelfde week op vakantie gaan en daarom niets verbruikt?

In zo’n scenario is er te veel stroom ingekocht door de energieleverancier. Deze stroom neemt ruimte in op het stroomnet, maar wordt door niemand verbruikt. Hierdoor is er meer aanbod voor stroom dan dat er vraag is, en dat noemen we onbalans.

Onbalans werkt natuurlijk ook andersom; wanneer energiecentrales uitvallen, of wanneer het minder zonnig is dan verwacht, is er juist meer vraag dan aanbod. Omdat onbalans voor iedereen negatief uitpakt, is het aan leveranciers en netbeheerders om dat op te lossen. Dat gebeurt op de onbalansmarkt.

De onbalansmarkt

Wanneer een energieleverancier te veel of te weinig stroom heeft ingekocht, is het aan hen om dat op te lossen, en dat doen ze op de onbalansmarkt. Wanneer leverancier A te veel heeft ingekocht, moet hun stroom worden aangeboden op de onbalansmarkt. Leverancier B heeft juist te weinig ingekocht en neemt die stroom af. Zo blijft alles in balans.

Je bent waarschijnlijk al bekend met de zogenaamde day-ahead beursprijzen. Dat zijn de stroomprijzen van de volgende dag die rond 4 uur ‘s middags vast worden gezet op basis van het verwachte vraag en aanbod. Hoewel prijzen aardig kunnen verschillen in de middag en avond, is er over het algemeen minder rendement uit te halen dan op de onbalansmarkt.

Op de onbalansmarkt staat namelijk niets vast. TenneT, de centrale netbeheerder van Nederland, houdt constant de onbalans op het stroomnet bij, en stuurt om het kwartier een update uit over de huidige status. Er hangt dan nog geen prijskaartje aan de stroom die op de onbalansmarkt wordt verhandeld. Een dag later stelt TenneT de prijzen van de verhandelde stroom vast in bundels van 15 minuten. Daar zitten veel gedetailleerde rekensommen achter, maar de vuistregel is: hoe meer onbalans er verholpen moet worden, des te meer de prijzen fluctueren. 

Daar merk je niets van als je gewoon stroom verbruikt en opwekt, maar met een thuisbatterij kan je er automatisch op inspelen. Dat werkt als volgt.

Handelen op de onbalansmarkt

Op het eerste oog werkt een slimme thuisbatterij vrij simpel; het laadt op bij lage prijzen, en ontlaadt bij hoge prijzen. Toch komt er veel meer bij kijken. De NextEnergy gateway binnen jouw meterkast houdt constant de status van de onbalansmarkt bij. Meestal zal de onbalansmarkt ergens tussen regeltoestand -1 en 1 zijn. We gaan niet te ver de details in, maar regelstanden -1, 0, en 1 betekenen eigenlijk dat alles (redelijk) goed gaat op de onbalansmarkt. Overschotten en tekorten worden snel en efficiënt weggewerkt door leveranciers, lokale netbeheerders, en jouw thuisbatterij. 

Bij een overschot schakelt de gateway de omvormer van jouw thuisbatterij aan om zo snel mogelijk stroom van het stroomnet af te nemen. Deze stroom neem je af tegen negatieve prijzen — je krijgt dus betaald om je batterij op die momenten op te laden.

Bij een tekort schakelt de gateway de omvormer aan om juist stroom terug te leveren aan het net. Omdat er op dat moment veel vraag is naar stroom, realiseer je ook (veel) meer rendement dan met gewoon day-ahead handelen.

Toch kan dat snel veranderen. Binnen 15 minuten kan het voorkomen dat er zowel een overschot als een tekort ontstaat. Wanneer deze grote fluctuaties plaatsvinden, komen we in ‘regeltoestand 2’ terecht. Regeltoestand 2 is een alle hens aan dek moment waarin leveranciers, producenten, en netbeheerders samenwerken om de balans weer recht te trekken. Code rood, dus. Hoe meer slimme thuisbatterijen door Nederland staan om het stroomnet in balans te houden, hoe meer we regeltoestand 2 kunnen vermijden.

Het constante schommelen van de onbalansmarkt is dan ook de reden dat jouw opbrengsten misschien inconsequent lijken. De ene dag zal je weinig verdiend hebben, en de dag daarna juist bovengemiddeld veel. Een dag met hoog rendement betekent dus ook meteen dat je hebt bijgedragen aan een gebalanceerd stroomnet!

De grafieken in de app

In de NextEnergy Smart Home app hou je altijd de status van je thuisbatterij bij. Je ziet in de app op de thuisbatterij detailpagina twee grafieken: de laadstatus van je thuisbatterij, en de status van de onbalansmarkt.

Batterijstatus: in deze grafiek zie je twee eenheden: het huidige laadvermogen van de batterij, en het percentage van de batterij dat is opgeladen. Wanneer de paarse lijn boven het midden van de X-as uitkomt, is de batterij aan het opladen. Komt de lijn daaronder, dan is het juist aan het ontladen.

Onbalans prijs: in deze grafiek zie je de huidige status van de onbalansmarkt, uitgedrukt in de prijs in € per kWh. Deze grafiek is pas een dag later te zien, sinds TenneT eerst de prijzen op de onbalansmarkt moet vaststellen. Wanneer je naar de grafiek van vandaag kijkt, zie je enkel geschatte prijzen.

Je ziet het verband tussen de grafieken direct; wanneer de onbalansprijzen dalen, begint de batterij snel op te laden en vice versa. Boven de grafieken zie je ook de opbrengsten van die dag, en kan je gemakkelijk schakelen naar een totaaloverzicht.

Rendement en facturatie

Dankzij de slimme aansturing van jouw thuisbatterij kon je in 2023 wel  € 1.872,- verdienen door het stroomnet in balans te houden. Omdat we landelijks steeds meer verbruiken en opwekken, ontstaan er ook meer onbalans momenten. Dat betekent dat je in de toekomst mogelijk nóg meer uit je thuisbatterij kan halen door deze onbalans te verhelpen.

De opbrengsten van jouw batterij worden verrekend met je jaarnota van NextEnergy. Je krijgt dus niet iedere dag uitbetaald, maar aan het einde van ieder contractjaar bij ons. Stap je eerder over? Dan worden je opbrengsten met je eindnota verrekend. Let wel op dat je bij een overstap geen toegang meer zal hebben tot de onbalansmarkt; je rendement zal dus lager zijn.

Voor het aansturen van de batterij vragen wij een vergoeding. Dit komt niet in de vorm van abonnementskosten, maar een deel van het jaarlijkse rendement. Deze inkomsten zijn nodig om onze slimme technologie te blijven ontwikkelen en verbeteren. 

Heb je verder nog vragen? Neem contact op met onze klantenservice via de website of bel 030 203 5800.