Netbeheerder Enexis deed onlangs een opvallende oproep: leg een zaklamp klaar voor deze winter. De kans bestaat namelijk dat de stroomvoorziening op heel koude dagen een paar uur uitvalt.
Niet overal tegelijk, maar wel in specifieke gebieden verspreid over Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Het kan gaan om zo'n 20.000 tot 30.000 aansluitingen per keer, en het kan dagen achter elkaar gebeuren.
De boodschap is duidelijk: het stroomnet kraakt in zijn voegen. Vooral op koude winterdagen, wanneer iedereen massaal de verwarming aanzet, zijn de spitsuren tussen 7.00 en 10.00 uur en tussen 16.00 en 21.00 uur kritiek. Enexis benadrukt dat de kans klein is, maar de impact potentieel groot. En hoewel ze alles op alles zetten om uitval te voorkomen, kunnen ze het niet garanderen. Dit gaat overigens niet over erg lange stroomstoringen zoals we eerder dit jaar in Spanje en Portugal zagen. Eerder uitval van niet langer dan een paar uur.
Een oplossing die op zich laat wachten
Gelukkig wordt er niet alleen gewaarschuwd, er wordt ook nagedacht over een structurele oplossing. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei heeft samen met Netbeheer Nederland, Energie-Nederland en de ACM de afgelopen periode een nieuw tariefstelsel uitgewerkt. Vanaf 2028 gaan consumenten een tijdsafhankelijk nettarief betalen met vier prijsniveaus verdeeld over vijf tijdsblokken.
Het idee erachter is simpel: wie het stroomnet gebruikt wanneer er voldoende capaciteit is, wordt beloond. Zet je de wasmachine aan op een rustig moment, of laad je de auto op wanneer er weinig vraag naar elektriciteit is? Dan betaal je minder voor je netgebruik. Op die manier willen de netbeheerders consumenten verleiden om slim met het net om te gaan, zonder dat er onnodige verzwaringen nodig zijn. Als je een dynamisch energiecontract hebt, zul je al bekend zijn met het proces.
Tussen nu en 2028
De invoering van het nieuwe tariefstelsel duurt nog even. Netbeheer Nederland werkt momenteel aan een codewijzigingsvoorstel dat begin 2026 wordt ingediend bij de ACM. Na beoordeling en consultatie kan het nieuwe nettarief in 2028 van start gaan. Ondertussen blijft het huidige systeem gewoon bestaan, en blijft de druk op het net tijdens piekmomenten een probleem.
Voor grootverbruikers wordt er ook gewerkt aan tijdsafhankelijke tarieven. Onderzoek van CE Delft laat zien dat dit de investeringsopgave van netbeheerders met maar liefst 4,5 miljard euro kan verlagen. Dat scheelt op korte termijn een hoop werk aan het net, en uiteindelijk ook kosten die anders bij iedereen terechtkomen.
Wat kun je nu al doen?
Je hoeft niet tot 2028 te wachten om slim om te gaan met je energieverbruik. Zeker als je een dynamisch energiecontract hebt, loont het nu al om je stroomverbruik te verschuiven naar momenten waarop het goedkoper is. Tijdens dalmomenten betaal je niet alleen minder voor de energie zelf, je ontlast ook het net.
Met slimme oplossingen zoals een thuisbatterij of slim laden voor je elektrische auto kun je daar automatisch van profiteren. Je batterij laadt op wanneer de prijzen laag zijn en levert stroom aan je huis tijdens de piekuren. Zo bespaar je geld en help je het stroomnet tegelijk een handje. Een zaklamp is altijd handig om in huis te hebben, maar we houden liever de stroom gewoon aan.
